PSYCHOONKOLOGIA - wsparcie
w chorobie nowotworowej
PSYCHOONKOLOGIA – czym jest i na czym polega
Psychoonkologia jest stosunkowo młodą dziedziną nauki i ma charakter interdyscyplinarny - łączy w sobie elementy onkologii, psychologii klinicznej, psychiatrii oraz psychologii zdrowia. Dynamiczny rozwój w zakresie leczenia chorób nowotworowych oraz szczegółowa obserwacja życia społecznego pacjentów i ich rodzin przyczyniły się do powstania i rozwoju tej dyscypliny. Sama diagnoza i możliwe konsekwencje choroby, ale również komplikacje i skutki podejmowanego leczenia, wiążą się z silnym lękiem i stresem dla pacjentów, ale również ich rodzin. Dlatego też, konieczne stało się zapewnienie im profesjonalnego wsparcia. Wsparcie to obejmuje takie działania jak: edukacja onkologiczna, profilaktyka raka oraz towarzyszenie osobom chorym onkologicznie i ich bliskim w drodze przez chorobę.
W 1992 roku powstało w Polsce Polskie Towarzystwo Psychoonkologiczne, które sprawuje pieczę nad zaspokajaniem potrzeb pacjenta zarówno w zakresie psychicznym, społecznym, jak i duchowym. Był to przełomowy moment w rozwoju niniejszej dyscypliny w naszym kraju.
PSYCHOONKOLOGIA - obszary działania
Psychoonkologia ma w zakresie swoich zainteresowań trzy główne obszary:
• profilaktykę przeciwnowotworową – wzmacnianie świadomości społecznej, jakim zagrożeniem jest choroba nowotworowa, jakich grup osób najczęściej dotyka i jak można ją leczyć
• pomoc osobom chorującym nowotworowo i ich bliskim – dotyczy łagodzenia psychicznych skutków diagnozy przede wszystkim dla osoby chorej, ale również jej rodziny, budowania właściwego obrazu choroby oraz próby jej akceptacji i wypracowania sposobów radzenia sobie z nią, wsparcie psychiczne dla bliskich, zarówno pod kątem dbania o dobrostan psychiczny swój chorego, jak również pracy nad polepszeniem komunikacji z osobą dotkniętą nowotworem
• edukację personelu stykającego się z pacjentem i jego bliskimi – skierowana jest do profesjonalistów: lekarzy, pielęgniarek, personelu pomocniczego czy studentów medycyny. Ma ona na celu głównie poprawę i usprawnienie komunikacji z pacjentem.
PSYCHOONKOLOGIA - dla kogo i kiedy
Rozwój psychologii i dbanie o dobrostan psychiczny stały się ważnymi aspektami naszego życia, dlatego nikogo nie dziwi, że potrzeba dbania o emocjonalną i duchową sferę pacjenta na każdym etapie choroby jest bardzo ważna. Dzięki psychoonkologii powstały nowe standardy opieki nad chorymi na nowotwory, a pomoc psychoonkologa stała się komplementarną częścią działań interdyscyplinarnego zespołu opieki nad pacjentem.
Pomoc w chorobie nowotworowej skierowana jest szczególnie, jak nazwa wskazuje, do pacjentów zmagających się z chorobami nowotworowymi, którym trudno jest radzić sobie z emocjami od momentu diagnozy, poprzez skomplikowane leczenie, nawroty choroby, ale również do wyzdrowienia. Psychoonkolog może pomóc wzmocnić lub odzyskać motywację do leczenia i życia niezbędną w procesie leczenia raka. Niepewność i silny lęk związany z diagnozą a także proces leczenia, który wymusza wprowadzenie zmian w dotychczasowym funkcjonowaniu często wymagają wsparcia, nawet jeżeli na początku może nam się wydawać, ze dobrze radzimy sobie z chorobą. Zdarza się, że wraz z przebiegiem choroby, może dochodzić do istotnego spadku nastroju, a nawet rozwoju zaburzeń depresyjnych.
Psychoonkolog zajmuje się także osobami z najbliższego otoczenia chorego i ich emocjami. Udziela im również wskazówek, jak radzić sobie ze stresem i jak rozmawiać z bliskim leczonym onkologicznie.
Pomoc psychonkologa jest nieoceniona zarówno w pierwszej fazie choroby, kiedy diagnoza wiąże się z szokiem, zaprzeczeniem i dezorganizacją życia, jak i po jej zakończeniu, gdy świat wypełnia pustka i brak celu. Również opieka paliatywna oraz hospicyjna stanowią obszary, w które psychoonkologia powinna być obecna – dla dobra pacjenta, jego najbliższych i personelu medycznego, który się nim zajmuje.
Dlatego też, do gabinetu psychoonkologa warto zgłosić się wtedy, gdy towarzyszy nam:
-
silny lęk związany z procesem diagnostycznym
-
istotne obniżenie nastroju, spowodowane długotrwałym leczeniem
-
niechęć do bycia w roli osoby chorej, a tym samym podporządkowania się leczeniu
-
trudność w akceptacji zmian wyglądu i możliwości naszego ciała
-
niepewność, na czym w ogóle polega proces leczenia choroby nowotworowej i jakie trudności możemy napotkać po drodze
Jeżeli jesteś osobą, której ktoś bliski choruje na nowotwór, zgłoś się po pomoc do psychoonkologa, gdy:
-
nie wiesz, jak zapewnić efektywne wsparcie i pomoc bliskiej osobie, zmagającej się z problemem choroby nowotworowej
-
trudno ci zaakceptować chorobę bliskiej osoby i związane z nią konsekwencje
-
trudno ci znieść cierpienie bliskiej osoby w przebiegu choroby nowotworowej